Bu çalýþmada Seçici Lazer Ergitme (SLE) yöntemi ile üretilen maraging takým çeliðinin (1.2709) sertliði üzerine kriyojenik iþlemin etkisi araþtýrýlmýþtýr. Derin kriyojenik iþleme tabi tutulan parçalarýn, ýsýl iþlemsiz ve yaþlandýrma ýsýl iþlemine tabi tutulan parçalara kýyasla sertlik deðiþimleri incelenmiþtir.
Maraging çelikleri, düþük karbon içeriði sayesinde iyi kaynaklanabilirlik özelliklerine sahip ve eklemeli imalat alanýnda en çok tercih edilen çelikler arasýnda yer almaktadýr. Yaþlandýrma ýsýl iþlemi sýrasýnda yapýda meydana gelen intermetalik çökeltiler sayesinde yüksek mukavemet özelliði göstermektedir.
Kriyojenik iþlem, malzemelerin çok düþük sýcaklýklara (-196 °C) soðutularak istenen mekanik ve mikroyapýsal özelliklere sahip olmalarýný saðlamak için uygulanan geleneksel ýsýl iþlemi tamamlayýcý bir iþlemdir. Çeliðin yapýsýnda bulunan kalýntý östenit fazýnýn martenzite dönüþümünü teþvik etme, iç gerilmelerin giderilmesi ve ikincil karbürlerin oluþumunu teþvik etmesi kriyojenik iþlemin bilinen en yaygýn etkilerindendir.
Çalýþma kapsamýnda SLE yöntemi ile üretilen numuneler, çözeltiye alma (940 °C / 2 saat) ve yaþlandýrma ýsýl iþlemi (520 °C / 6 saat) ardýndan kriyojenik iþlemlere (- 196 °C / 12, 24, 36 ve 48 saat) tabi tutulmuþtur. Mikroyapýsal özellikler, aþýnma özellikleri ve çekme dayanýmýnýn inceleneceði çalýþmanýn ön bulgularý olan bu çalýþma da, ýsýl iþlemsiz, ýsýl iþlem görmüþ ve ýsýl iþlemin ardýndan kriyojenik iþlemli numunelerin sertlik deðerleri incelenmiþtir.
Bulgulara göre, SLE ile üretilen orijinal numuneler ile ýsýl iþlem görmüþ numuneler arasýnda belirgin bir sertlik artýþý tespit edilmiþ ancak kriyojenik iþlemin malzemenin sertliði üzerinde bir etkisi olmadýðý gözlemlenmiþtir.
"Bu çalýþma Eskiþehir Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü birinci yazara ait "Yüksek Lisans Tez'inden üretilmiþtir. Çalýþma ESOGÜ-BAP tarafýndan “FYL-2023-2763” numaralý proje kapsamýnda desteklenmektedir. Etik kurul izni gerektirmemektedir. ORCID Kimliði: 0000-0002-9718-1148".
Anahtar Kelimeler: Eklemeli Ýmalat, Seçici Lazer Ergitme, Maraging Çelikleri, Isýl Ýþlem, Kriyojenik Ýþlem
|
