Öz: Tel erozyon yöntemi imalat sektöründe özellikle de kalýpçýlýkta yaygýn olarak kullanýlan geleneksel olmayan iþleme yöntemidir. Bu yöntem ile geleneksel elektro erozyon yöntemi ile üretilmesi zor ve/veya karmaþýk parçalarýn imalatý yapýlabilmektedir. Bu çalýþmada, endüstride yaygýn olarak kullanýlan AL 6060 alaþýmýn tel erozyon tezgâhýnda iþlene bilirliði araþtýrýldý. Tel erozyon parametresi olarak time off, dielectric, wire feed ve wire tension seçildi. Bu çalýþmanýn deneysel tasarýmýnda Box-Behnken yanýt yüzey yöntemi kullanýldý. Deneyler, AF 250 yüksek hassasiyetli CNC tel erozyon tezgâhýnda yapýldý. Elektrot olarak 0,25 mm çapýnda çinko kaplý pirinç tel kullanýldý ve tüm deneylerde 10 mm x 60 mm x 110 mm boyutlarýnda AL 6060 numuneler kullanýldý. Kerf deðerleri LEICA DM4000M optik mikroskop cihazý kullanýlarak ölçüldü. Deneysel sonuçlara göre; en düþük kerf deðeri 249 µ olarak elde edildi. Kerf için ANOVA analizinde model F deðeri 48,42'dir. Ayrýca model, p deðerinin <0,05 olmasý nedeniyle belirlenen deðiþkenlerin ve modelin istatistiksel olarak anlamlý olduðunu gösterdi. Deney sonuçlarýna göre parametreler aþýrý öðrenme makineleri yöntemi ile optimize edildi. Çalýþmada Anaconda-Python 3.9 kullanýldý. Optimizasyon algoritmasý olarak basic-elm, aktivasyon fonksiyonu olarak sigmoid kullanýldý. Deneylerde gizli katman sayýsý 1 ve gizli katmandaki nöron sayýsý 12’dir. Eðitim için verilerin %90 belirlenmiþ olup, test için %10’u kullanýldý. Aþýrý öðrenme makinesi ile yapýlan analizlerde kerf için eðitim MSE deðeri 5,8574, test MSE deðeri 5,8828 ve r2 deðeri 0,9838 olarak elde edildi. Sonuç olarak farklý çýktýlara (kerf) göre farklý optimizasyon yöntemlerinin uygulanabileceði sonucuna varýldý. Ayrýca yapay zekâ tabanlý optimizasyon yöntemlerinin kerf deðerleri hakkýnda baþarýlý tahmin sonuçlarý verdiðini göstermektedir. Bu sonuçlara göre gelecekteki çalýþmalar için ideal ELM modelleri sunulmuþtur. ORCID NO: 0000-0002-4745-9164, 0000-0001-5712-0650
Anahtar Kelimeler: Al 6060 alaþým, Tel erozyon, Box-Benhken, Kerf, Aþýrý öðrenme makinesi
|
